Przez Próg Lelowski, Dolinę Żebrówki i Pilicy do Źródeł Rajecznicy

[MichałD]

Nie wykorzystać takiej pogody w listopadzie grzechem wielkim by było, więc odkładam opisywanie jednej z jurajskich gmin i siadam na rower. Cel wyjazdu był ściśle sprecyzowany, chciałem sprawdzić pewne fragmenty Obszaru Natura 2000 ostoja Źródła Rajecznicy (PLH240033) i podjechać do Jurasika po książkę, czyli ogólnie Pradła z przyległościami. Jednak w taką pogodę warto coś dodać i padło na południową część Progu Lelowskiego z Dolinami Żebrówki oraz Pilicy, gdzie byłem kilka dni wcześniej z kajakiem. Warunki do jazdy dość specyficzne jak na początek listopada - w zacisznych i nasłonecznionych miejscach termometr pewnie blisko 20st by pokazywał, na otwartej przestrzeni południowy wiatr głowę urywający, więc tak trzeba było zaplanować trasę by jak najmniej pod wiatr było...

Dystans ok. 86km
Włodowice - Lgotka - Przyłubsko - Siadcza - Wierzbica - Łany Wielkie - Małoszyce - Rokitno - Dolina Rajecznicy - Pradła - Browarek - Wygoda - Włodowice

Pełna relacja (35 zdjęć z opisami) na: http://jurapolska.com/wycieczki/rowerowa_05112014.php





Widoczek z opłotków Włodowic, od lewej charakterystyczna kamienna kaplica cmentarna, masyw Skałek Rzędkowickich, za drzewami Wilczy Kamień, a bardziej po prawej pasmo Skałek Podlesickich zakończone Górą Apteką.


W Przybyszowie wąska ul. Czereśniową docieram do brodu i kładki nad Krztynią wiodącą krystaliczną wodę, w której pływały całkiem okazałe pstrągi.


Typowy widoczek na Progu Lelowskim, po prawej płynie, powiedzmy że sączy się, Żebrówka.


Łany Wielkie, Źródło Stok, które dzięki św. Wojciechowi powstać miało, o ponoć uzdrawiającej wodzie. Po środku kapliczka zwieńczona figurą przedstawiającą Jezusa i Jana Chrzciciela. Warto zwrócić szczególną uwagę na kamień, z którego wybudowano kapliczką, są to bryły piaskowa albskiego (dolna kreda) bardzo powszechnie wykorzystywane jako budulec w południowej części Progu Lelowskiego.


Małoszyce, żeby było ciekawiej koło domu chodził paw, ale zanim zrobiłem zdjęcie uciekł w krzaki.
Takich perełek jak na powyższych zdjęciach jeszcze trochę na Progu lelowskim się ostało, jednak coraz większa ilość tradycyjnych drewniano-kamiennych zagród budowanych "w okół" popada w ruinę.


Przekleństwo rowerzysty, 2km pchania roweru, o jeździe na wąskich oponach nie było co marzyć.


Próba przejścia z rowerem po tej kłodzie prawie skończyła się kąpielą w Rajecznicy. Buty SPD to nie najlepsze obuwie do takich sztuczek


Czasem było skakanie, czasem przechodzenie po zwalonych drzewach a i po starej bobrzej tamie się zdarzyło.


Potok Rajecznica, w swym górnym biegu ma wspaniałe piaszczyste dno.


Późno się zaczyna robić, więc już poboczem DK78 mknę do Pradeł.

[MarqoBiker]

Lubię takie klimaty[size=78%], szczególnie wszelakie źródła i źródliska, małe ale urokliwe rzeczki i bagniska .[/size]

[7milowebuty]

Piękne tereny. Próg Lelowski - patrząc z perspektywy wielkopolskiej mógłby to być to próg ziemi świętokrzyskiej – starodawnej, surowej i jakby trochę zapomnianej krainy. Jeśli się nie mylę to teren z Twojej wycieczki jest częścią działu wodnego zlewisk Odry i Wisły. Z jednej strony Pilica, a kawałek dalej źródło Warty. Niby tak daleko od Poznania, a jednak to tu – u progu ziemi świętokrzyskiej – ma swój początek Warta.

[MichałD]

Nie do końca tak (będzie trochę rozwleczone).
Dział wodny dorzecza Odry i Wisły przebiega przez główny grzbiet (to takie spore uproszczenie) Wyżyny Krakowsko - Częstochowskiej. Natomiast Próg Lelowski położony jest, tu również spore uproszczenie, między Jurą K-Cz a Doliną Górnej Pilicy i poza północnymi krańcami odwadniany jest dopływami Pilicy.

Teraz patrząc na mapkę mojej trasy praktycznie tylko Włodowice i Góra Włodowska należą do dorzecza Warty, cała reszta odwadniana jest przez Pilicę i jej dopływy. Rzeka Pilica ma swoje źródła we wschodniej części Jury, ok. 2km na zachód od rynku w mieście Pilica, płynie następnie głęboką doliną (geneza tektoniczna) na wschód do Żarnowca gdzie gwałtownie zmienia swój bieg ku północy.

Warta natomiast wypływa poniżej rozmytej jurajskiej kuesty w Kromołowie (dzielnica Zawiercia), czyli zachodnie pogranicze całej Jury i w górnym biegu jej prawobrzeżne dopływy są bardzo krótkie. Nie sięgają one w głąb Wyżyny, raczej odwadniają obszar kuesty. Wyjątkami jest Ordonka wcinająca się dość głęboko na wschód i Wiercica która ma swoje źródła w samym centrum Północnej Jury, okolice Ostrężnika/Złotego Potoku i zataczając łuk wpada do Warty już poniżej Częstochowskiego Przełomu. 

Natomiast z nazywaniem tych terenów progiem Ziemi Świętokrzyskiej bym był ostrożny.
Taką naturalną granicą jest Dolina Pilicy, więc "turystycznie" Próg ciąży raczej ku bliższej i bardziej u nas rozpoznawalnej Jurze.
Dopiero na wschód od Górnej Pilicy zaczyna się faktyczne bardzo szerokie przedproże Ziemi Świętokrzyskiej. Tak jak piszesz o Niecce Włoszczowskiej, północnej części Wyż. Miechowskiej, Ziemi Jędrzejowskiej, itd aż po okolice Chęcin i nawet częściowo Ponidzie mało kto chce pamiętać. A szkoda bo tereny fantastyczne, ale z drugiej strony mam gdzie uciekać od gwarnej w sezonie turystycznym Jury